سبزی خرفه
خرفه دارای برگهای نرم و شیرینی است که غنی از امگا-3 میباشند. امگا-3 موجود در خرفه از برخی روغن ماهیها نیز بیشتر میباشد. اگر شما گیاه خوار هستید و از محصولات حیوانی استفاده نمیکنید، خرفه یک غذای عالی برای شماست تا بتوانید به میزان کافی امگا-3 جذب کنید. اگر از این سبزی استفاده کنید، دیگر ماهی را فراموش میکنید. از نظر گیاه شناسی این سبزی متعلق به خانواده Portulacaceae است و با نام علمی Portulaca oleracea شناخته میشود. خرفه همچنین با نام پرپهن، بلبن یا بلبهن نیز نامیده میشود.
خرفه بومی هند است و اکنون در سراسر جهان کاشته میشود. این سبزی دارای گونههای مختلفی است که از نظر شکل، رنگ و اندازه برگ و ساقه تا حدودی باهم متفاوت هستند. خرفه رشد آسانی دارد و بسیار مقاوم است و به مواد مغذی و رسیدگی کمی نیاز دارد و در اکثر خاکها به راحتی رشد میکند. این گیاه به ارتفاع 12 تا 15 سانتیمتر و پهنای کم رشد بزرگ میشود. این گیاه اندازه جمع و جوری دارد و به راحتی در گلدان نیز قابل کاشت میباشد.
خرفه در بسیاری از مناطق آسیا و اروپا به عنوان یک سبزی برگ دار اصلی رشد میکند. برگهای آن ضخیم و لعاب دار هستند. برگها و ساقههای خرفه خوراکی میباشند. علاوه بر این، جوانههای گل زرد آن به ویژه در سالادها بسیار محبوب است. دانههای خرفه مانند چایی است و اغلب برای تهیه نوشیدنیهای گیاهی استفاده میشوند.
مزایای خرفه برای سلامتی
خرفه بسیار کم کالری و کم چربی است. 100 گرم خرفه فقط 16 کالری دارد. با این وجود ، سرشار از فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی در رژیم غذایی است.
برگهای تازه غنی از اسیدهای چرب امگا 3 (اسید α-لینولنیک) میباشند. امگا-3 موجود در خرفه به طرز شگفت آوری بسیار بیشتر از سایر گیاهان برگ دار است. 100 گرم برگ خرفه تازه حدود 350 میلی گرم امگا-3 دارد.
مطالعات تحقیقاتی نشان میدهند که مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب، سکته مغزی را کاهش دهد و به جلوگیری از ابتلا به ADHD، اوتیسم و سایر تفاوتهای رشدی در کودکان کمک میکند.
خرفه منبع غنی از ویتامین A است و مصرف 100 گرم خرفه، 44 درصد از نیاز روزانه به ویتامین A را رفع میکند. خرفه یکی از سبزیجات بسیار غنی از ویتامین A است. ویتامین A یک آنتی اکسیدان طبیعی قدرتمند شناخته شده و یک ویتامین ضروری برای بینایی است. همچنین برای حفظ سلامت مخاط و پوست لازم است. مصرف سبزیجات و میوههای سرشار از ویتامین A به عنوان محافظ در برابر سرطانهای ریه و حفره دهان شناخته میشوند.
خرفه همچنین منبع غنی ویتامین C است و دارای برخی از ویتامینهای B کمپلکس مانند ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین و کاروتنوئیدها و همچنین دارای مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، کلسیم، پتاسیم و منگنز میباشد.
علاوه بر این، در خرفه دو نوع رنگدانههای آلکالوئید بتالین، β- سیانینهای قرمز مایل به قرمز و β -xanthins زرد وجود دارد. هر دو نوع رنگدانه آنتی اکسیدانهای قوی هستند و در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که دارای خاصیت ضد التهابی میباشند.
استفادههای دارویی از خرفه
خرفه برای درمان و یا به عنوان کمک درمانی در بیماریهایی مانند اختلالات عصبی، دیابت، سرطان، زخمها، عفونتهای میکروبی، بیماری کبد و به عنوان یک آنتی اکسیدان و ضد التهاب مورد بررسی قرار گرفته است و مشخص شده در درمان این بیماریها موثر بوده است.
قطع خونریزی رحم
در یک مطالعه بالینی کوچک، اثر دانههای خرفه مورد بررسی قرار گرفت و حجم خونریزی رحم کاهش یافت.
درمان آسم
یک کارآزمایی بالینی کوچک (13 نفر) اثر برونکودیلاتورال عصاره خرفه خوراکی را در مقایسه با تئوفیلین خوراکی و سالبوتامول استنشاقی ارزیابی کرد. عصاره خرفه پیشرفت در عملکرد ریوی مشابه آزمایشات تئوفیلین را نشان داد.
اثرات CNS
اثرات هر دو اتانول و عصارههای مایع خرفه در بخشی از فعالیتهای آنتی اکسیدانی بررسی شده است. در هر دو مطالعه بافت شناسی و بیوشیمیایی فعالیت مهار رادیکال آزاد و همچنین کاهش پراکسیداسیون لیپیدها، لاکتات دهیدروژناز و متعاقباً استرس اکسیداتیو کاهش یافت. کاهش التهاب ناشی از صدمه به هیپوکسیک با تجویز عصارههای خرفه نشان داده شده است. سایر مکانیسمهای عملکردی خرفه شامل افزایش سطح گلیکولیز و آدنوزین تری فسفات و ترویج اریتروپویتین میباشد. مطالعات تجربی میزان نورآدرنالین و دوپامین را در برگها، ساقهها و دانهها کمتر از 1٪ گزارش میکند، اما هیچ فعالیت ضد کولین استراز برای اتانول یا عصارههای مایع خرفه گزارش نشده است.
دیابت
یک کارآزمایی بالینی کوچک (30 نفر) تأثیر دانه های خرفه را در دیابت نوع 2 ارزیابی کرد. در 8 هفته، بهبودی در سرم انسولین و تری گلیسیرید و همچنین پیشرفت در عملکرد کبد ملاحظه شد. تأثیر عصاره خرفه در دستیابی به کنترل گلوکز در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2، در یک کارآزمایی 12 هفته ای به صورت کنترل شده انجام شد (63 نفر). عصاره خرفه با غلظت 180 میلی گرم در روز، که مربوط به 750 میلی گرم خرفه خشک شده یا 15 گرم گیاه تازه در روز بود. طبق نتایج به دست آمده، خرفه تاثیر بسیار خوبی در درمان دیابت نوع 2 دارد.
هایپرکلسترولمی
در یک مالعه 74 نوجوان چاق مبتلا به دیس لیپیدمی به صورت تصادفی به منظور تعیین تاثیر دانههای خرفه بر پارامترهای لیپیدی انتخاب شدند. پس از گذشت 1 ماه، پیشرفت های چشمگیری از سطح پایه مشاهده شده با خرفه، در لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) کلسترول و تری گلیسیرید مشاهده شد.
لیکن پلان دهان
طبق مطالعات انجام شده، تجویز روزانه 350 میلی گرم عصاره خرفه، تاثیر بهتری نسبت به سایر داروها در درمان این بیماری داشته است.
انتخاب، ذخیره، مصرف و مضرات خرفه
هنگام خرید خرفه، از خرید مواردی که دارای برگهای زرد و تیره و خراب هستند خودداری کنید. برگها را به خوبی با آب بشویید سپس آنها را روی یک پارچه قرار دهید تا رطوبت خرفهها خشک شوند. خرفه را میتوان به مدت 3 تا 4 روز در یخچال نگه داری کرد. بهتر است قبل از اینکه برگها پژمرده شوند، آنها را استفاده کنید. خرفه را میتوان خشک کرد و مدت زمان بیشتری آن را نگه داری نمود.
مصرف خرفه
ساقه ها و جوانههای گل نیز خوراکی هستند. ساقههای محکم را در نزدیکی ریشهها با استفاده از یک چاقوی تیز ببرید. برای اینکه مواد مغذی گیاه بیشتر حفظ شود بهتر است با دمای کم آن را طبخ کنید. اگرچه خاصیت آنتی اکسیدانی در سرخ کردن و جوش به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، ولی مواد معدنی آن مانند کاروتنها و فلاونوئیدها ممکن است با بخار پز شدن، دست نخورده باقی بمانند.
در اینجا برخی نکات ذکر شده است:
از برگهای تازه و خام می توان به عنوان سالاد و یا به عنوان آب سبزیجات استفاده کرد.
از برگهای تازه در سالادها استفاده میشود. ساقه و برگهای صاف همراه با ظرف غذای مرغ و ماهی سرو میشوند.
همچنین از آن در تهیه سوپ و برخی غذاهای آسیایی استفاده میشود و همراه با کیک برنج و بسیاری از غذاهای دیگر به خصوص در هند کاربرد دارد.
خرفه به صورت سرخ شده همراه با سبزیجاتی مانند اسفناج نیز بسیار عالی است.
مضرات خرفه
تاکنون گزارشی مبتنی بر مضر بودن خرفه منتشر نشده است. ولی خرفه دارای اسید اگزالیک میباشد. اسید اگزالیک در برخی سبزیجات مانند اسفناج نیز وجود دارد. بنابراین افرادی که دارای سنگ کلیه کلسیم اگزالات هستند باید در مصرف چنین سبزیجاتی مواظب باشند.
نظرات
ارسال یک نظر
ارسال یک پاسخ