شما یک نخل بسیار زیبا در حیاتتان دارید، و ناگهان یک سال در فصل بهار میبینید که یک چیز عجیب در وسط آن در حال رشد کردن است. چه خبر شده ؟ این اتفاق طبیعی است، نخل سیکاس مانند انسان برای تولیدمثل به یک مرد و یک زن احتیاج دارد.
در اواخر بهار نخل سیکاس بالغِ نر یک مخروط طلایی بزرگ، همان طوری که در شکل نشان داده شده شبیه به مخروط کاج تولید میکند.
نخل سیکاس بالغ هر ساله گل نمیدهد و معمولا هر دو یا سه سال این اتفاق میافتد. بنابراین نخل سیکاس در هر بهار برگهای جدیدی تولید میکند.
زمانی که نخل سیکاس هنوز نهال است یا در یک گلدان 15 تا 40 سانتیمتری در وسط باغ قرار دارد نمیتوان نر و ماده بودن آن را تشخیص داد. اکثر نخلهای سیکاس باید 15 تا 20 سال سن داشته باشند تا شکوفه دهند و هم چنین باید محکم در باغ کاشته شوند. هرگز نخل سیکاس در گلدان شکوفه نمیدهد. نخل سیکاس 15 ساله اندازهی بزرگی دارد و قطر تنهاش حدود 30 سانتیمتر و برگهایش حدود 2 متر است.
سیکاس در حالت طبیعی توسط باد یا حشرات گرده افشانی میکند با این حال برای تولید محصول مناسب باید به صورت دستی لقاح انجام شود. در گلخانهای در تگزاس،حدود 100 سیکاسِ بالغِ نر و ماده که هر کدام بالای 25 سال سن دارند هر ساله کاشته میشوند و حدود 30 شکوفهی نر و ماده تولید میشود که چیزی بیش از 7000 بذر را تولید میکنند.
سیکاس ( نخل ساگوی پادشاه) در نیمکرهی شمالی در پایان فصل بهار شروع به گل دادن میکند. پرورش دهندهی نخل سیکاس یا ساگو شکوفهی درخت را هر روز باید چک کند تا آنهایی که آمادهی گرده افشانی هستند را شناسایی کند. گلهای ماده زمانی که آمادهی دریافت گرده هستند باز میشوند و پوستهی مخروط نر برای افشاندن گردهها باز میشود که دارای بوی خوشایند و مطبوعی هم هست. در آن موقع ما یک ضربهی محکم به مخروط نر که در مرکز گیاه قرار دارد میزنیم تا بشکند و سپس به طرف گیاه ماده تکانش میدهیم. مخروط دارای مقدار زیادی گرده است و در یک زمان میتواند برای چندین گیاه ماده استفاده شود و یا روی یک گیاه در یک ردیف برای چندین روز استفاده شود. این فرآیند در تصویر زیر نشان داده شده است :
مخروطهای نر در یک مکان خنک برای چند روزی ماندگار هستند. زمانی که قصد لقاح ماده را ندارید مخروطهای نر را در یک کیسهی پلاستیکی قرار دهید. توجه کنید زمانی که آنها دورهی بلوغشان را گذرانده باشند بوی خوشایند و مطبوع آنها میتواند تبدیل به بوی فساد شود.
توجه : اگر شما نمیخواهید گرده افشانی کنید میتوانید در ابتدای رشدِ مخروط، آن را از وسط نخل ساگو حذف کنید و این کار هیچ تاثیری روی گیاه ندارد. هیچ راهی برای حذف گل در مرکز ماده نیست و باعث زیبایی گیاه میشود. نخل ماده معمولا تا پاییز و فصل گلدهی بهار برگ جدیدی نمیدهد.
کاشت بذر نخل سیکاس :
در طول تابستان اندازهی بذر به به اندازهی یک گردو میشود و رنگ زردش در زمستان مایل به نارنجی میشود به طوری که در دی ماه تا اسفند سال بعد میتوان آن را از نخل ساگو جدا کرد. سایز بذرهای آمادهی برداشت به اندازهی یک گردو هستند.
با خیساندن بذر در آب به مدت چند روز، پوستهی نارنجی آن جدا میشود منتهی باید آب آن هر روز عوض شود. برای اینکه دستهایتان نارنجی نشود از دستکش استفاده کنید. پس از شستن بذرها، یکی دو روز به آنها مهلت دهید تا خشک شوند و سپس آمادهی کاشت میشوند. چون برگ های تازه حساس هستند پس برای کاشت بذرها یک منطقهی محافظت شدهی سایه دار را انتخاب کنید.
اگر نمیخواهید که بذرها را بلافاصله بکارید آنها را در یک مکان خشک و خنک قرار دهید و قبل از کاشت به مدت یک روز در یک ظرف آب بخیسانید تا رطوبتش را به دست آورد. بذرها را به مدت چند ماه میتوان نگهداری کرد.
بستر خاک باید حدود 12 الی 15 سانتیمتر عمق داشته باشد و زهکشی خوبی داشته باشد تا آب را سریع برساند. بذرها را از سمت صافشان به صورتی که سطح بالایی آنها نمایان باشد در خاک فشار دهید( 2/3 از بذر در خاک باشد). از مخلوط 50% پرلیت و 50% پیت ماس یا شن برای کاشت بذر استفاده میکنیم. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر نخل سیکاس 24 تا 32 درجه سانتیگراد میباشد. برای اینکه جوانه زنی سریع تر انجام شود میتوان یک خراش کوچک در پوسته بذر ایجاد کرد (مواظب باشید بذر آسیب نبیند).
خوب آب دهید، بذر را دوباره در خاک به سمت پایین فشار دهید. برای آب دادن از وسیلهای استفاده کنید که آب را به نرمی مثل باران بپاشد نه که با فشار و شدت زیادی باعث خروج آن شود.
توجه : بذرهای نخل سیکاس را از پهلو میکارند. برای تشخیص سطح پهن آنها باید مقداری بذر بردارید و روی یک سطح نرم رها کنید آنها روی سطح پهن خود میافتند دقیقا شبیه همان حالتی که از درخت والد خود میافتند. پس از کاشت، فقط سطح بالایی بذر باید دیده شود و در طبیعت توسط برگهای ریخته شده و مالچهای طبیعی، پوشانده میشوند اما بهتر است که مقدار کمی خاک اضافه هم روی آنها بریزید.
اگر فضای کافی برای کاشت بذرها در بستر و گلدان ندارید میتوانید بذر نخل سیکاس را در استخرهای پلاستیکی کودکان بکارید. در کف استخر سوراخهایی به اندازهی 12 میلیمتر ایجاد کنید سپس کف استخر را با روزنامه بپوشانید و حداقل به عمق 15 سانتیمتر خاک مناسب که زهکشی خوبی دارد داخل آن بریزید و بذرها را در ردیفهایی که حدود 5/2 الی 5 سانتیمتر با هم فاصله دارند بکارید. در هر استخر کوچک حدود 250 بذر میتوان کاشت. استخر را روی چندین گلدان کوچک که برعکس گذاشتیم قرار میدهیم تا هم آب بتواند از آن خارج شود و هم گردش هوا به خوبی انجام شود. شاید لازم باشد که تور سیمی روی استخر نصب کنید تا بذر ها از خطر جانداران موجود در باغ حفظ شوند.
وقتی که خاک خشک میشود حدود 3 - 5 سانتیمتر سطح خاک آب دهید. خاک را خیس نکنید اما از خشک شدن کامل آن نیز جلوگیری کنید. مطمئن شوید که آب به تمام استخر یا گلدان رسیده است، و برای مرتبهی دوم هم جهت اشباع شدن خاک، آب دهید. هرگز از آب پاش استفاده نکنید چون خاک به طور کامل مرطوب نمیشود.
بذرها معمولا اول ریشه میدهند و سپس از همان نقطه برگ در میآورند. تصیور نشان میدهد که یک پیاز چگونه بین ریشه و برگ رشد میکند. و این روند تا وقتی که جوانه بزرگ شود ادامه پیدا میکند. اگر بذرها را اسفند تا فروردین کاشتید اوایل تیر ماه جوانه میزند. اما اگر در اواخر پاییز بذرها را بکارید معمولا قبل از بهار جوانه میزنند.
زمانی که تمام بذرهای موجود در استخر، گلدان و یا هر بستر دیگری آماده شدند آنها را در گلدانهای 10 سانتیمتری بکارید. ریشههای دراز را به شکل مارپیچ درآورید و داخل گلدان قرار دهید و سپس خاک را اضافه کنید. نوک در حال رشدِ ساگوی جوان را با خاک نپوشانید و سطح خاک را طوری تنظیم کنید که فقط بالاترین قسمت بذر که در حال رشد است نمایان باشد.
نهال سیکاس
سیکاس رِوُلتا
این گیاه یک ساله هنوز به بذر اولیهاش متصل است. پیاز کوچک آن حدود 1 سانتیمتر قطر دارد.
در طول ماه تیر جوانه زد و در دی ماه به گلدان 10 سانتیمتری منتقل شد. این عکس مربوط به زمانی است که جوانه حدود یک سال دارد.
در ابتدا نهال ریشه زدن را ترجیح میدهد اما ظرف 6 الی 8 ماه آمادهی انتقال به ظرف دیگری است که اغلب از طرف 12 سانتیمتری استفاده میشود. در پایان سال دوم بیشتر نهالها حداکثر میزان ریشه را دارند در نتیجه میتوان به یک گلدان 15 سانتیمتری یا 4 لیتری منتقل شوند.
سیکاس تا پایان سال سوم آمادهی انتقال به گلدانهای بزرگتر یا فضای بیرون است.
ممکن است که نهال مانند عکس زیر برگ سفید بدهد. زمانی که سیکاسی با برگهای سبز و سفید داریم میتوانیم از بذر آن استفاده کنیم ولی نمیتوان حدس زد که سیکاس بعدی چه رنگی است.
ساگو گیاه محبوبی برای گلخانهها و باغها است که باعث افزایش درآمد میشوند. حتی برخی افراد در مجالس بزرگ این گیاه را در نقاط مختلفی قرار میدهند تا تِم نخل گرمسیری را ایجاد کنند.
پرورش نخل سیکاس (ساگو) از بذر، سرگرم کننده هم میتواند باشد.
2 نظر
ارسال یک نظر
ارسال یک پاسخ