گیاه خیار (به انگلیسی Cucumber)

خیار گیاهی یکساله و بالارونده است که طول آن به 1 تا 3 متر می رسد. خیار دارای برگ های گرد با 3 تا 5 لوب و ساقه های گوشه دار است. خیار گیاهی یک پایه است که تحت شرایط روز بلند و دمای بالا گل های نر بیشتری نسبت به گل های ماده تولید می کند و در شرایط روز کوتاه نسبت گل های ماده به گل های نر افزایش می یابد. گرده افشانی آن معمولا توسط حشرات (زنبور) انجام می شود. برخی از ارقام اروپایی خیار، میوه های پارتنوکارپیک تولید کرده و نیازی به گرده افشانی برای تشکیل میوه ندارند. با وجود این که خیارها از نظر گل دهی روز خنثی هستند ولی تحت شرایط روز بلند و دمای بالا، گیاه تولید گل های نر بیشتری نسبت به گل های ماده می کند.

 

 

 

کشت خیار در سطوح وسیع

خیار یک محصول فصل گرم است که در دمای 18 تا 30 درجه سانتی گراد بهترین رشد را دارد و در دماهای زیر 10 درجه سانتی گراد سرما زده می شود. خاک های لومی حاصلخیز با زهکشی خوب برای رشد خیار توصیه می شود.  کشت بذر خیار که در محیط آزاد پرورش داده می شود از اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه می باشد یعنی باید زمانی کاشته شود که خطر سرمای بهاری کاملا از بین رفته باشد. در ابتدا زمین را تا عمق 60 سانتی متر شخم زده سپس کود حیوانی پوسیده را به میزان 50 تا 200 تن به خاک اضافه کرده و بعد کود شیمیایی را که شامل ازت، فسفر و پتاس می باشد به میزان لازم به زمین اضافه می کنند. کشت خیار در بهار روی پشته هایی که 1/5 تا 2 متر از هم فاصله دارند انجام می گیرد. در این صورت آب از یک طرف وارد شده و به صورت نشتی به ریشه گیاه می رسد. قبل از کاشت بذر زمین را باید آب داد تا خط آب مشخص شود، سپس در محل خط آب حفره هایی به عمق 3 تا 4 سانتی متر ایجاد کرده و داخل هر حفره 2 تا 3 بذر که قبلا به مدت 24 ساعت خیسانده اند به فاصله  50 تا 70 سانتی متر کشت می شود. بذرها بعد از 6 تا 8 روز جوانه زده و زمانی که بوته ها 2 تا 4 برگی شدند بوته های ضعیف تر را قطع کرده و بوته های قوی تر را برای میوه دهی نگه می دارند. بعد از این که بوته خیار ظاهر شد باید مرتب اطراف آن را وجین  کرد. در فصل گرم که خیار به باردهی می رسد، هر 5 تا 7 روز یک بار احتیاج به آبیاری دارد و آبیاری باید به آهستگی و آرامی انجام شود به طوریکه حداقل تا عمق 60 سانتی متری خاک نفوذ کند و به هیچ وجه نباید روی برگ های بوته های خیار آب پاشید چون باعث تولید قارچ روی برگ ها می شود. PH مناسب برای رشد خیار 6/5 تا 7/5 است.

 

 

برداشت خیار

خیار را معمولا بر اساس اندازه آن برداشت می کنند و به سن آن توجهی نمی شود. به محض این که خیار به اندازه مطلوب رسید باید برداشت شود. در صورتی که خیار در گلخانه کاشته شود و شرایط گلخانه عادی باشد میوه ها خیلی زود رشد می کنند و به همین جهت حداقل 2 تا 3 بار برداشت در هفته ضروری است و هرچه فاصله برداشت طولانی تر باشد تعداد خیارهای درشت که خارج از اندازه مطلوب بازار است بیشتر می شود. 

نگهداری خیار

میوه های خیار اگر در دمای پایین تر از 10 درجه سانتی گراد نگهداری شوند، سرما زده می شوند. دمای مناسب برای نگهداری خیار 12 تا 13 درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی 95 درصد است. در دمای 15 درجه سانتی گراد، خیار زرد می شود.