راهکارهایی برای شناسایی و مقابله با شته ها

در اینجا راهکارهایی در مورد چگونگی شناسایی و کنترل شته‌ها در باغ و باغچه‌ها ارائه می‌دهیم. 

شته چیست؟

شته‌ها همیشه راه خود را در هر باغی پیدا می‌کنند. آن‌ها حشراتی کوچک با بدنی نرم هستند که می‌توانند تقریبا در هر منطقه‌ای زنده بمانند. از آنجا که شته‌ها به سرعت رشد کرده و زیاد می‌شوند، بنابراین قبل از تولید مثل آن‌ها باید توقف رشد و کنترل‌شان انجام شود. بیشتر نسل شته‌ها در یک فصل خاص بوجود می‌آیند. یک عامل مثبت در کنترل شته‌ها این است که آن‌ها معمولا سرعت حرکت آهسته‌ای دارند. به همین خاطر کنترل راحتی خواهند داشت.

شناسایی شته

شته‌ها بسیار کوچک هستند. اندازه آن‌ها معمولا زیر نیم سانتی‌متر است و به سختی دیده می‌شوند. گونه‌های مختلف آن‌ها در رنگ‎‌های مختلف شامل سفید، سیاه، قهوه‌ای، خاکستری، زرد، سبز روشن و یا حتی صورتی ظاهر شوند. پوست آن‌ها دارای پوشش واکسی یا پشمی است و خط‌های نقطه‌ای و یا دراز و طولانی شکل بر روی بدن دارند. اکثر گونه‌های شته دارای دو لوله کوتاه در انتهای بدن خود هستند که کورنیکس نامیده می‌شوند.

شته‌های بالغ معمولا بال ندارند. اما زمانی که جمعیت آن‌ها زیاد شود و به همان نسبت غذای مورد نیازشان کمتر، در چنین شرایطی می‌توانند بال درآورده و به گیاهان دیگر مهاجرت کرده، تکثیر شده و کلونی جدیدی را تشکیل دهند. این موضوع برای اکثر گونه‌ها صادق است. شته‌ها معمولا گروهی زندگی کرده و گروهی تغذیه می‌کنند. هرچند گاهی اوقات آن‌ها به صورت جداگانه یا چندتایی نیز دیده می‌شوند. 

شته‌ها معمولا به طور کلی در گیاهان مختلفی رشد و تغذیه می‌کنند. اما گونه‌های مختلفی از شته‌ها هستند که از یک گیاه خاص تغذیه می‌کنند. به عنوان مثال شته لوبیا، شته کلم، شته سیب زمینی، شته آلو، شته خربزه و شته سیب. 

خسارات شته‌ها

شته‌های کوچک یا بالغ از آب گیاه یا میوه و یا عصاره آن تغذیه می‌کنند. بسته به نوع گونه شته، آن‌ها می‌توانند به برگ، ساقه، جوانه، گل یا میوه و حتی ریشه، حمله کنند. بیشتر شته‌ها جوان و تازه بالغ شده هستند و میزبان متفاوتی دارند. برخی فقط یک میزبان داشته مثل شته هلو، اما برخی دیگر چند میزبان دارند. 

• به دنبال برگ‌های ضعیف، سوراخ، خالی یا زرد باشید. حتما قسمت‌های زیر برگ را ببینید، چون شته‌ها خیلی علاقه دارند زیر برگ ها باشند. 

• اگر برگ یا ساقه‌ها با یک ماده چسبناک پوشیده شده باشند، این نشانه وجود شته است. شته‌ها پس از تغذیه ماده شیرین عسل شکلی را به عنوان ضایعات از خود تولید کرده که باعث می‌شود حشرات دیگر مثل مورچه‌ها که دنبال مواد غذایی هستند، به سمت گیاه تجمع یابند. علاوه بر این، ضایعات تولید شده توسط شته‌ها می‌تواند بر روی اتومبیل‌ها، پیاده روهای شهری، راه‌ها و... رها شوند و مکان را چسبناک کنند. 

• همین ضایعه عسل شکل، گاهی اوقات می‌تواند باعث رشد نوعی قارچ به نام Sooty mold شده و رنگ برگ و ساقه گیاه رو به سیاهی رود. 

• میوه‌ها یا گل‌هایی که مورد تغذیه شته‌ها قرار گرفته اند، کاملا تغییر شکل داده و از بین می‌روند. 

• برخی شته‌ها باعث زخم شدن و توخالی شدن ساقه یا ریشه گیاه شوند.

• شته‌ها ممکن است نیز باعث انتقال ویروس‌ها به گیاهان شده و حشراتی مثل مورچه را به سمت گیاه بکشانند.

کنترل و از بین بردن شته

• پاشیدن آب سرد و پرفشار بر روی برگ ها، شته‌ها را فراری داده و از روی برگ میریزند.

• پاشیدن آرد روی برگ و گیاهان نیز باعث از بین رفتن شته‌ها می‌شود.

• استفاده کردن از آفت کش بیولوژیکی تجاری یا اسپری کردن حشره کش یا روغن های مخصوص نیز مناسب خواهد بود.

• با اسپری کردن محلول رقیق آب و یک شوینده معمولی شته‎‌ها را از بین ببرید. مخلوط یک پیمانه آب، یک قاشق چای خوری مایع ظرفشویی و یک قاشق چای خوری فلفل تند را نیز می‌توانید روی برگ‌های حاوی شته اسپری کنید. 

• کنترل کننده‌های ارگانیک شامل امولسیون صابونی، روغن‌های باغبانی و اسپری پریتروم هم مفید هستند. امولسیون صابونی باید هر دو تا سه روز یک بار به مدت دو هفته اسپری شود. 

• اسپری های خانگی شامل محلول سیر یا محلول برگ گوجه فرنگی مفید است.

پیشگیری از شته‌ها

• برای درختان میوه و یا درختانی که در سایه هستن، قبل از اینکه تخم شته‌ها باز شوند، در طول زمستان روی درخت روغن‌هاییمثل روغن چریش اسپری کنید.

• استفاده و خریداری حشرات مفیدی که از شته‌ها تغذیه می‌کنند، مثل کفشدوزک، بالتوریان و کرم ابریشم راه مناسبی برای عدم رشد شته‌هاست.

• گیاهان گلدار در باغ‌تان بکارید. با این کار شته‌ها به سراغ محصول اصلی شما نخواهند آمد.

کاشت همتراز را هم در نظر بگیرید. یعنی همزمان با کاشت محصول، گیاهان دیگری بکارید. مثلا : کاشت گیاه علف گربه (از تیره نعنانیان) می‌تواند شته را دور کند. همچنین شته‌ها جذب گیاهان‌ خردل و لادن می‌شوند. با کاشت این گیاهان نیز می‌توانید شته‌ها را از بین ببرید. همانطور که اشاره شد، گیاه لادن کمک می‌کند تا شته‌ها جذب آن شده تا با این کار محصولاتی چون بروکلی از شته در امان باشند. همچنین سیر یا پیاز هم باعث دوری شته‌ها از محصولانی همچون کاهو و نخود فرنگی می‌شوند.

استفاده از الکل برای کنترل شته‌ها

برای اسپری کردن الکل، می‌توانید از دو الکل ایزوپروپانول و اتانول (مطمئن شوید که خالص هستند) که هردو به راحتی قابل دسترس هستند، استفاده کنید. به نظر می‌رسد که اتانول مناسب‌تر باشد و بهتر عمل کند. الکل‌های موجود در فروشگاه‌ها معمولا 70درصد یا

95درصد هستند. برای تهیه یک اسپری حشره کش ضد شته، یک واحد الکل را با نیم واحد آب مخلوط کرده و اسپری کنید. همچنین می‌توانید الکل را با امولسیون‌های صابونی مخلوط کنید تا آن را مؤثرتر کند. برای تهیه این محلول، 5 فنجان آب، 2 لیوان الکل و یک قاشق صابون مایع را مخلوط کرده و سپس استفاده کنید.

نکته : حتما توجه داشته باشید که قبل از اسپری کردن، همیشه ابتدا یک نمونه کوچک را مورد آزمایش قرار دهید. چون ممکن است گیاه به الکل یا صابون حساس باشد. یا برخی صابون‌ها که حاوی مواد افزودنی هستند باعث حساسیت گیاه می‌شوند. پس ترجیحا صابون خالص تهیه کنید. اسپری کردن را حتما در صبح زود یا شب هنگام انجام دهید. یعنی زمانی که خورشید کمترین میزان تابش را دارد.