کاشت مرزه در باغ و باغچه
مرزه (نام انگلیسی: savory) یکی از سبزیجات محبوب بومی مدیترانه میباشد. این گیاه با استفاده از بذر کاشته میشود و کاشت آسانی دارد. گیاه مرزه یکی از افزودنیهای عالی در آشپزی است. علاوه بر استفاده در آشپزی و یا مصرف به صورت تازه، این گیاه کاربرد دارویی نیز دارد. کاشت مرزه بسیار آسان و با ارزش است. با کاشت این گیاه، عطر و بویی عالی به باغ و باغچه خود ببخشید. دو نوع مرزه وجود دارد. مرزه زمستانی (Satureja montana) که چندساله است و عطر و طعم قوی تری دارد و مرزه تابستانی (Satureja hortensis) که یک ساله میباشد و عطر و طعم لطیف تری نسبت به مرزه زمستانی دارد. مرزه یکی از سبزیجات پر کاربرد در درست کردن ترشی نیز میباشد و طعم بسیار خوبی به ترشی میدهد. گیاه مرزه در زمین و یا گلدان قابل کاشت است. در صورت کاشت گیاه در گلدان، از یک گلدان با قطر و عمق حداقل 15 سانتی متر استفاده کنید.
کاشت بذر مرزه
مرزه تابستانی باید هر ساله کاشته شود. بذر مرزه را در بهار بعد از اتمام سرما به طور مستقیم در زمین بکارید. بذرها را با فاصله 10 تا 15 سانتیمتر از یکدیگر بکارید. بذر مرزه را به عمق سه تا پنج سانتیمتر در خاک قرار دهید. بعد از کاشت خاک را مرطوب کنید. بذر مرزه زمستانی را میتوانید ابتدا نشا کنید و سپس نهال را به زمین انتقال دهید یا میتوانید بذرها را به صورت مستقیم در زمین بکارید. بذر یا نهال را در بهار بعد از رفع سرما در زمین بکارید.
خاک مناسب کاشت مرزه
خاکی که برای کاشت مرزه استفاده میشود باید سبک و تا حدودی غنی باشد. بهتر است قبل از کاشت بذر یا نهال مرزه، خاک را شخم بزنید و آن را نرم کنید و سپس خاک را با کمپوست و خاک برگ یا کود حیوانی پوسیده مخلوط کنید. این کار باعث میشود زهکشی خاک افزایش یابد و خاک غنی تر شود. کمپوست را تا عمق 20 تا 30 سانتیمتر با خاک مخلوط کنید. مرزه در اکثر خاکها رشد میکند ولی برای به دست آوردن بهترین نتیجه، بهتر است این نکات رعایت شوند.
دمای مناسب برای کاشت مرزه
گیاه مرزه در همه مناطق قابل کاشت است. این گیاه در مناطق سرد، باید در بهار بعد از اتمام سرما کاشته شود. در مناطق گرم میتوان اواخر زمستان اقدام به کاشت نمود. بذر مرزه در دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد جوانه میزند. بهترین دما برای جوانه زنی بذر مرزه 20 تا 22 درجه سانتیگراد است. زمان کاشت بذر مرزه اطمینان حاصل کنید دمای خاک بالای 18 درجه سانتیگراد باشد. در دمای زیر 18 درجه و بالای 30 درجه، مرزه مرزه یا جوانه نمیزند و یا روند جوانه زنی خیلی طول میکشد.
آبیاری گیاه مرزه
بعد از کاشت بذر مرزه خاک را مرطوب کنید و تا زمان جوانه زنی خاک را مرطوب نگه دارید. مواظب باشید خاک خیلی خیس نشود. بعد از جوانه زنی، زمانی که گیاه کمی بزرگ تر شد، دو یا سه روز یک بار به آن آب دهید. آبیاری مرتب گیاه مرزه به خصوص در روزهای گرم تابستان که خاک زودتر خشک میشود ضروری است. به طور کلی زمانی که سطح خاک در حال خشک شدن بود، خاک را مرطوب کنید. آبیاری بیش از حد باعث پژمرده شدن و گاهی از بین رفتن گیاه میشود. در مکانهایی که نور کمتر است، نیاز به آبیاری نیز کمتر میشود. زیرا در این مکانها خاک دیرتر خشک میشود.
نور مورد نیاز گیاه مرزه
مرزه در آفتاب کامل و سایه-آفتاب قادر به رشد است. این گیاه به حداقل روزی 6 ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارد. در مناطق گرمسیر که تابستانهای گرمی دارند، بهتر است گیاه مرزه در مکانی کاشته شود که در ساعاتی از روز در سایه قرار بگیرد تا از ایجاد آفتاب سوختگی در گیاه جلوگیری شود.
انتقال نشا گیاه مرزه
مرزه تابستانی بهتر است به صورت مستقیم در مکان اصلی (زمین یا گلدان) کاشته شود. البته میتوان ابتدا بذرها را نشا کرد و سپس نهال را به زمین انتقال داد. بذر مرزه زمستانی را میتوان در گلدانهای کوچک یا سینی نشا کاشت و سپس نهالها را در بهار بعد از اتمام سرما به زمین انتقال داد. بذر مرزه زمستانی را هم میتوان به صورت مستقیم در زمین کاشت. بنابراین نشا کردن این بذر ضروری نیست. نهالهای مرزه زمستانی را با فاصله 30 تا 60 سانتی متر از یکدیگر در زمین بکارید.
کود مورد نیاز گیاه مرزه
قبل از کاشت بذر یا نهال مرزه در زمین، خاک را با کمپوست و خاک برگ یا کود حیوانی پوسیده مخلوط کنید. گیاه مرزه در طول دوران رشد به کود نیاز ندارد. همچنین ترکیب مواردی مانند کوکوپیت و پیت ماس با خاک نیز مفید است.
آفات گیاه مرزه
گیاه مرزه معمولا دچار آفات نمیشود. حشرههایی مانند شتهها ممکن است به این گیاه آسیب برسانند. در صورت مشاهده شته روی برگها، آنها را با دست جدا کنید. در صورتی که تعداد آنها زیاد بود از صابون حشره کش یا پیرتروم استفاده نمایید.
بیماریهای گیاه مرزه
گیاه مرزه معمولا دچار بیماری جدی نمیشود. گاهی اوقات ممکن است در اثر آبیاری زیاد، این گیاه دچار بیماریهای قارچی شود. بنابراین با تنظیم آبیاری از ایجاد چنین مشکلاتی میتوان جلوگیری کرد.
برداشت مرزه
زمانی که اندازه گیاه مرزه به 12 تا 15 سانتیمتر رسید، میتوانید برداشت را آغاز کنید. برگها را برداشت نمایید تا گیاه به تولید برگهای جدید تشویق شود. برداشت باید قبل از شروع گلدهی انجام شود. مرزه زمستانی در تمام طول سال قابل برداشت است. برای بریدن برگها از یک قیچی تمیز استفاده کنید تا از بروز بیماری در گیاه جلوگیری شود.
مصرف مرزه
گیاه مرزه را میتوان به صورت تازه، خشک شده و یا فریز شده استفاده نمود. برای ماندگاری بیشتر این گیاه، باید آن را خشک یا فریز کرد. مرزه در بسیاری از غذاها، ترشی، چای و ... استفاده میشود. مرزه همچنین دارای خواص دارویی است. استفاده از مرزه در غذاهای نفخ دار، از نفخ شکم جلوگیری میکند. با اضافه کردن مرزه به غذاهایی مانند مرغ، طعم بسیار عالی به غذا میبخشید.
فواید و مضرات مرزه
گیاه مرزه منبع غنی از ویتامینها، آنتیاکسیدانها و مواد معدنی میباشد. این سبزی در درمان و یا تسکین بیماریهای زیادی موثر است. مطالعات زیادی نشان داده اند که این گیاه در کاهش فشار خون، قند خون و چربی تاثیر بسیار خوبی دارد ولی نمیتوان آن را جایگزین داروهای اصلی کرد. همچنین افرادی که فشار خون، چربی و قند خون پایینی دارند باید در مصرف این سبزی مراعات کنند. از جمله خواص این گیاه شامل: کاهش کلسترول، درمان اسهال، درمان سرفه و سرماخوردگی، رفع آلرژی، کاهش دردهای قاعدگی، درمان عفونتهای قارچی، کاهش دردهای مفصلی، درمان انگلهای روده، مقوی معده و .. میباشد.
نظرات
ارسال یک نظر
ارسال یک پاسخ