گل دهی و میوه دهی خیار گلخانهای
تمام گونههای گلخانهای اروپایی بدون گرده افشانی میوه تولید میکنند. این گونه گیاهان از نظر عادت گلدهی Gynoecious هستند و میوهها بدون نیاز به گرده افشانی به وجود میآیند.
روشهای کاشت خیار گلخانهای
خیارهای گلخانهای تحت شرایط مطلوب محیطی به سرعت رشد میکنند و میوهدهی 60 تا 70 روز پس از کاشت بذر آغاز میشود. برای عملکرد خوب، محدوده دمایی 27-24 درجه سانتی گراد (80-75 درجه فارنهایت) در طول روز مطلوب است. در حالی که بیشینه دمای روزانه 25 تا 29 درجه سانتی گراد (90-85 درجه فارنهایت) قابل تحمل است اما طولانی شدن دوره دمایی بالا میتواند بر کیفیت میوه تاثیر منفی بگذارد. دماهای شبانه کمتر از 18 درجه سانتی گراد (65 درجه فارنهایت) موجب بالا رفتن سرعت رشد و تولید زود هنگام میوه میشود.
کاشت و رشد خیار گلخانهای
رشد گیاهان گلخانهای به طور معمول از قلمه آغاز میشود در حالی که کاشت مستقیم بذر در بسترهای گلخانهای ممکن است برای کشتهای اواخر تابستان یا اوایل پاییز مناسب باشد یعنی زمانی که طول دوره کاشت بذر تا میوهدهی زیاد حیاتی نیست و درجه حرارت غالب به اندازهای گرم است که برای جوانهزنی نیازی به گرم کردن گلخانه نیست.
قلمهزنی استفاده موثر از فضای گلخانه را ممکن میکند زیرا میتوان یک گلخانه کوچکتر را به مواردی مانند جوانهزنی و مراحل اولیه رشد اختصاص داد. از معایب قلمهزنی میتوان به هزینه مربوط به محفظهها و نیروی کار برای پیوند اشاره کرد.
تراکم، پرورش و هرس کردن خیار گلخانهای
تصمیم گیری درباره تعداد گیاهان کاشته شده در یک منطقه خاص باید بر اساس شرایط مورد انتظار برای مدت زمان رشد محصول و نیز روش مورد استفاده در هرس کردن گیاهان باشد. با برخورداری از نور کافی، هر گیاه حدود 0.5 متر مربع فضا را به خود اختصاص میدهد. البته در شرایط کم نور ممکن است به خاطر هم پوشانی و سایه انداختن برگ گیاهان مجاور روی هم به دو برابر این فضا نیاز باشد.
فاصله بین ردیفها و گیاهان هر ردیف میتواند با توجه به نیازهای رشدی گیاه متفاوت باشد. ردیفها معمولا باید 1.5-1.2 متر (5-4 فوت) از هم فاصله داشته باشند و فاصله مناسب بین گیاهان در ردیفها 45-30 سانتیمتر (18-12 اینچ) است.
اکثر کشاورزان گیاهانشان را به فرم چتری هرس میکنند. در این روش تمام شاخههای جانبی به محض رشد کردن برداشته میشوند تا زمانی که گیاه به یک سیستم شاخهای بالایی برسد. برای تحریک رشد سریع رویشی نباید در پایینتر از 75 سانتی متری (30 اینچی) ساقه اصلی اجازه رشد داده شود. بالاتر از این نقطه میوهها در پایه هر برگ اجازه تولید شدن دارند.
امکان دارد که در هر گره بیش از یک میوه به وجود بیاید. برخی از کشاورزان این تعداد میوه را به یک میوه قوی کاهش میدهند اما بهتر است که تمام میوههای تازه را دست نخورده باقی بگذارید زیرا در موارد بسیاری مشاهده شده است که بیش از یک عدد از آنها به مرحله رسیدن میرسد.
تنک کردن میوه
پربار بودن گاهی اوقات میتواند مشکلساز باشد. برای جلوگیری از ضعیف شدن گیاه و بهتر شدن اندازه میوه با استفاده از تنک کردن تعداد میوهها را کنترل کنید. البته این تکنیک قدرتمند است به همین دلیل سعی کنید با احتیاط زیاد از آن استفاده کنید. تعداد بهینه میوه در هر گیاه با توجه به رقم و حتی شرایط رشدی متفاوت است. اگر چه محدود کردن تعداد میوهها نسبت به هر گیاه همیشه به میوههای بزرگ و گوشتی منجر میشود اما کشاورزان با انجام این کار دست کم با ریسک کم شدن محصول و عدم وجود آب و هوای مناسب رو به رو هستند. ممکن است که آنها تصمیم بگیرند تعداد میوههای بسیار زیادی را حذف و بدین ترتیب تولید غیرضروری را محدود کنند. بدون شک تنک کردن میوه برای کشاورزان باتجربهای که میتوانند از آن به منظور به حداکثر رساندن سودآوری مالی خود استفاده کنند بسیار مفیدتر است. میوههایی که لازم است در تنک کردن چیده شوند باید به محض رشد کردن و پیش از بزرگ شدن بیش از حد حذف شوند.
آبیاری خیار گلخانهای
حداکثر عملکرد و تولید میوه باکیفیت تنها در صورتی حاصل میشود که گیاه به رطوبت کافی دسترسی داشته باشد. گیاه خیار ریشههای کم عمق دارد و در تمام مراحل رشد خود به رطوبت کافی احتیاج دارد. مخصوصا زمانی که گیاه به بار مینشیند و میوهها به تکامل میرسند وجود رطوبت حیاتی میشود.
هدف از آبیاری، تامین آب لازم برای ریشههای گیاه بدون غرقابی کردن خاک است تا حدی که هوا بتواند به ریشهها برسد. برای آبیاری صبر نکنید تا گیاه شروع به پژمرده شدن کند. یک روش خوب این است که به خاک مراجعه کنید و تخمین بزنید که تا زمان آبیاری بعدی چه مقدار آب در آن باقی میماند. آبیاری منظم در روز خاصی از هفته غیرمنطقی است.
نیاز گیاهان به صورت روزانه و فصلی تغییر پیدا میکند. گیاهان جوانی که در ماه دی یا بهمن در گلخانه کاشته میشوند تنها به یک بار آبدهی در طول 5 تا 10 روز و فقط در حد مرطوب کردن 15 تا 20 سانتیمتر از خاک به آب نیاز دارند. گیاهان مشابهی که در ماه خرداد در حال رشد هستند ممکن است به 5 تا 10 برابر آب بیشتر نیاز داشته باشند. اجازه بدهید که بافت و ساختار خاک تعیین کند که در هر بار آبیاری از چه مقدار آب استفاده کنید. با بررسی خاک قبل از آب دادن و تا چند ساعت پس از آن میتوانید به میزان اثربخشی آبیاری پی ببرید. بسته به نوع خاک و شرایط رشد برای به دست آوردن خیارهای باکیفیت تقریبا به 25 تا 50 میلیلیتر آب در هفته نیاز است. آبیاری نامنظم به ویژه هنگام گلدهی و رشد میوه میتواند بر کیفیت میوه تاثیر منفی بگذارد و منجر به افزایش نوبینها و میوههای قوسدار شود.
PH آب نیز یک پارامتر بسیار مهم است که ممکن است نیاز به تنظیم کردن داشته باشد. PH نهایی محلول مغذی مورد استفاده برای گیاهان باید بین 5.5 تا 6 باشد. در صورتی که PH بیش از 7 باشد برای کاهش آن استفاده از اسید نیتریک، سولفوریک یا فسفریک اسید توصیه میشود. اگر آب مورد استفاده به دلیل غلظت بالای بیکربنات قلیایی باشد باید قبل از افزودن کود آن را تعدیل کرد تا از رسوب بیکربنات در خاک جلوگیری شود. در صورت نیاز به افزایش PH معمولا از پتاسیم هیدروکسید استفاده میشود.
نکته مهم: زمان آبیاری نباید با گرده افشانی تداخل داشته باشد و سطح خاک باید تا قبل از غروب آفتاب خشک شود.
سیستم آبیاری قطرهای بهتر از سایر سیستمهای رایج مورد استفاده در آبیاری است زیرا با استفاده از آن میتوان با تنظیم مقدار آب و مواد معدنی رشد محصول را کنترل کرد. با این وجود، آبیاری قطرهای باعث کاهش رطوبت نسبی در گلخانه میشود زیرا در آن کل خاک آبیاری نمیشود و همچنین این سیستم با فیلم پلی اتیلن سفید به عنوان یک مالچ منعکس کننده نور سازگاری دارد.
در کشورهایی که کمبود آب آبیاری دارند روش آبیاری قطرهای بسیار حائز اهمیت است زیرا این روش با بالا بردن راندمان آب منجر به ذخیره مقدار آب بسیار زیادی میشود در نتیجه، منابع مورد استفاده که آب و انرژی هستند در این سیستم به شکل کارآمدتری مورد استفاده قرار میگیرند.
در اغلب موارد از قطره چکانهای بین ردیفی با یک جریان استاندارد 2 لیتر در ساعت و یک قطره چکان به ازای هر گیاه استفاده میشود. با این حال با توجه به سطحی بودن و گسترده بودن سیستم ریشهای گیاه خیار یک قطره چکان 4 لیتر در ساعت را در نظر بگیرید که معمولا منجر به افزایش حرکات جانبی آب آبیاری میشود. حتی یک گزینه بهتر این است که از 2 قطره چکان (هر کدام 2 لیتر در ساعت) به ازای هر گیاه استفاده شود.
میکرو آبپاشها یا میسترها نیز در سطح زمین و در امتداد ردیفهای گیاهی مورد استفاده قرار گرفتهاند که منجر به تولید نتایج مطلوبی در رشد ریشه، بنیه گیاه و بازده تولید شدهاند. با این وجود، سیستمهای آبیاری این چنینی اگر به درستی نظارت و مدیریت نشوند به راحتی میتوانند منجر به ایجاد شرایط غرقابی و سپس شیوع بیماریهایی شوند که در اثر رطوبت بیش از حد و تر بودن ساقه اتفاق میافتند. یک جایگزین دیگر، استفاده از لولههای پلی اتیلنی خوابیده روی زمین با سوراخهایی به فاصله 10 سانتیمتر است. این سیستم نسبت به سیستم آبیاری قطرهای منطقه بیشتری را آبیاری میکند اما به اندازه سیستم میکرو آبپاش یا میکرو میستر RH را بالا نمیبرد. سیستم آبیاری لولهای اگر چه نسبتا ارزان قیمت است اما طول عمر کوتاهی دارد و به تعویض مکرر نیاز دارد. این روش انتخاب مناسبی برای گلخانههای بزرگ نیست زیرا مقدار تحویل آب در طول ردیفها به شکل قابل توجهی متفاوت است (بدین معنی که فشار نمیتواند به اندازه کافی پاسخگو باشد). گیاه را بیش از 4 بار در روز آبیاری کنید و از سیستم آبیاری برای کود دادن به آن استفاده کنید.
کوددهی خیار گلخانهای
خیارهای گلخانهای به سرعت رشد میکنند و هرگز نباید اجازه داده شود که با کمبود آب یا مواد معدنی مواجه شوند. کشت پیشرفته خیار باید در طول چرخه رشد بدون تخریب منابع آب و خاک باشد و با استفاده از موثرترین روش ممکن مقادیر بهینه از مواد معدنی گیاه را تامین کند. میزان جذب مواد معدنی در خیارهای گلخانهای بسیار زیاد است.
مطالعهای نشان داده است که گیاه خیار در طول هفته اوج تولید میوه به 28 کیلوگرم در هکتار ازت، 5 کیلوگرم در هکتار فسفر و 40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم نیاز دارد. روشهای کوددهی باید به گونهای باشند که این اطمینان را به وجود بیاورند که نیازهای گیاه برای تولید میوه باکیفیت و عملکرد خوب تامین میشوند. یک روش مهم برای اطمینان از برآورده شدن کامل نیاز گیاهان روش تجزیه برگ است.
تجزیه برگ
با توجه به این که ممکن است کمبود مواد معدنی در تشخیص ظاهری با عوارض ناشی از بیماری، آفات و مواد شیمیایی اشتباه گرفته شود روش تجزیه برگ میتواند روشی مناسب برای تایید تشخیص ظاهری باشد. این روش شامل تستهای شیمیایی است که از برگها گرفته میشود تا تعیین کنند که آیا مواد معدنی خاصی در غلظتهای معمولی در بافت گیاه یافت میشوند یا خیر. از این روش میتوان به منظور بررسی موثر بودن یک برنامه کوددهی و پیش بینی نیاز به مکملهای تغذیهای در گیاه استفاده کرد. یکی از معایب اصلی روش تجزیه برگ کند بودن روند انجام آن است زیرا برای پردازش نمونهها و گزارش دادن آنها به کشاورز حداقل یک هفته زمان لازم است. در بسیاری از موارد آزمایشگاهها نتایج را تفسیر نمیکنند و یا روشی برای اصلاح وضعیت پیشنهاد نمیدهند.
کودآبیاری (کود دادن از طریق آبیاری) یک روش محبوب و کارآمد برای کود دادن به سبزیجات مزرعهای و گلخانهای است. کودها یا در یک مخزن بزرگ حل میشوند و محلول به دست آمده به سمت گیاهان پمپاژ میشود یا این که در یک محلول استوک غلیظ مخلوط میشوند که در نهایت با استفاده از تزریق کنندههای کود وارد آب آبیاری میشوند.
انواع مختلفی از تزریق کنندههای کود با قیمتهای متفاوت در بازار در دسترس هستند که درجات مختلفی از تنظیم کوددهی را ارائه میدهند. یک سیستم تزریق کود پیشرفته قادر است که نیازهای تغذیهای مجموعهای از گیاهان را به طور اتوماتیک از محلولهای ذخیره مشابه تامین کند که ممکن است با استفاده از سیستم کامپیوتری سازگار با IBM در جهت فعال کردن مجموعهای از پمپهای دوزیمتری در فرکانسهای مختلف از طریق یک اپلیکیشن از پیش طراحی شده که غلظت مطلوبی از هر مواد معدنی خاص را در خود دارد توسعه پیدا کرده باشد. همچنین با توجه به شرایط زراعی و محیطی، عرضه آب و مواد معدنی به محصولات کشاورزی به طور خودکار تنظیم میشود. به کار بردن آبیاری قطرهای و کودآبیاری باعث شده است که نیازهای کودی یک محصول در قالب غلظت کود در آب آبیاری (و به دنبال آن غلظت مواد معدنی) و نه بر اساس سطح زیر کشت مورد توجه قرار بگیرد. علاوه بر این، مقدار مواد معدنی محلولهای کوددهی در گیاهانی که به صورت قطرهای آبیاری میشوند عمدتا به پاسخهای فیزیولوژیکی و تولید اقتصادی محصول در گیاه بستگی دارد. پیشتر مواد معدنی توصیه شده در کوددهی به محصولات زراعی که به روش سنتی در خاک رشد میکردند بر پایه برآورد حذف مواد معدنی توسط گیاه مشخص میشد.
معمولا کودهای پایه در آبیاری قطرهای مورد استفاده قرار نمیگیرند اما ممکن است که قبل از کاشت از کود گیاهی و آهک به منظور بهبود ساختار و تنظیم PH خاک استفاده شود.
در تصویر دو نمونه کلی از رژیمهای کوددهی خیار گلخانهای بر اساس تجزیههای برگی که در طول فصل رشد انجام شدهاند آورده شده است.
تناوب زراعی
برای جلوگیری از اغلب بیماریها توصیه میشود که در طول یک دوره سه ساله تناوبی از گیاهان هم خانواده نداشته باشید اما در مورد پژمردگی ناشی از فوزاریوم باید این زمان به 5 سال برسد.
بیماری بلایت فیتوفتورایی خیار مشابه پوسیدگی بوکهای ریشه در گوجه فرنگی است. اگر چه در میزان حساسیت به بیماری تفاوتهایی دیده میشود اما همه کوکوربیتها به این بیماری آلوده میشوند بنابراین خیار باید با محصولات دیگری غیر از فلفل، بادمجان، گوجه فرنگی و سایر کوکوربیتها در تناوب باشد.
برای مطالعه سایر مطالب در رابطه با گیاه خیار به لینکهای زیر مراجعه کنید:
نظرات
ارسال یک نظر
ارسال یک پاسخ