رشد رویشی خیار
رشد رویشی خیار شامل دو مرحله است:
مرحله I: اولین مرحله رشد عمودی است که با ظهور اولین برگهای حقیقی شروع میشود و پس از 6-5 گره به پایان میرسد.
مرحله II: ساقه دهی: بعد از 6 گره شروع میشود. پس از آن شاخههای جانبی از کنار برگها ظهور پیدا میکنند و این در حالی است که ساقه اصلی همچنان به رشد خود ادامه میدهد. به همین ترتیب شاخههای جانبی نیز به طور مرتب در حال رشد هستند و باعث توسعه یافتن هر چه بیشتر گیاه میشوند. برگهای ساده نیز در هر یک از گرهها دیده میشوند. هر یک از گلها (میوه) بر روی ساقه خود که از طریق یک گره به ساقه اصلی متصل شده است به وجود میآیند.
گلها بسته به نوع و شرایط محیطی که در آن قرار دارند ممکن است در چند گره ابتدایی شروع به رشد کنند.
گل دهی و میوه دهی خیار
انواع مختلف گلها:
استامینیت (نر)
پیستیلیت (ماده): تخمدان در قسمت پایه گل ماده واقع شده است.
هرمافرودیت (هم نر هم ماده)
خیارها گیاهانی یک پایه هستند که گلهای نر و ماده جداگانه آنها بر روی یک پایه گیاه مشترک قرار گرفتهاند (شکلهای 1.3 و 1.4). ابتدا گلهای نر به وجود میآیند و اندکی بعد گلهای ماده نیز ظهور پیدا میکنند. گلهای ماده در قسمت پایه گل از میوههای نارس کوچکی برخوردارند در حالی که گلهای نر این قسمت را ندارند. گرده از گلهای نر به وسیله زنبورها به گلهای ماده منتقل میشود و زمانی که عمل گرده افشانی به درستی انجام شود گل ماده به بار مینشیند و میوه میدهد. انواع مختلفی از هیبریدهای خیار مانند gynoecious (جنیسس) وجود دارند که عمدتاً گلهای ماده میدهند و برای گرده افشانی با بذر گونههای یک پایه ادغام میشوند. آنها در حضور گرده افشانها بسیار مولد هستند.
ارقام قدیمیتر و همچنین بسیاری از ارقام فعلی خیار دارای عادت گل دهی یک پایهای هستند و گلهای استامینیت و پیستیلیت جداگانهای را در یک گیاه به وجود میآورند. اگر چه این اصطلاحات از نظر گیاه شناسی درست نیستند اما گلهای استامینیت معمولاً به عنوان گلهای نر و پیستیلیت به عنوان گل ماده شناخته شدهاند.
ارقام یک پایه در ابتدا مجموعهای از پنج گل نر را در گره برگها روی ساقه اصلی به وجود میآورند. به دنبال آن گیاه تعدادی گل نر و ماده تولید میکند.
اغلب هیبریدهای کنونی جنیسس (گلهای تمام ماده) هستند. هیبریدهای جنیسس به دلیل این که سریعاً میوه میدهند و پربارتر هستند بسیار مورد استفاده قرار میگیرند. اصطلاح «تمام ماده» تا حدودی فریب دهنده است زیرا تحت هر شرایطی حدود 5% از گلها نر هستند. این هیبریدهای مدرن F1 چندین مزیت دارند. از آن جا که آنها فقط گلهای ماده را بر روی خود دارند نیازی به کار خسته کننده حذف گلهای نر نخواهد بود. علاوه بر این، آنها در برابر بیماری بسیار مقاومترند و بارورتر نیز هستند؛ اما دو عیب عمده دارند که یکی کوتاهتر بودن میوههایشان نسبت به انواع معمولی و دیگری نیاز به دمای بالای محیط است. به طور معمول تولید گلهای ماده در روزهای کوتاه، دماهای پایین و نور کم پاییزی بیشتر میشود. رشد مادگی در گیاه با استفاده از تنظیم کنندههای رشد گیاهی (PGR ها) مانند NAA (نوعی اکسین) و Ethephone (یک پروموتر اتیلن) قابل تقویت است. چنانچه فقط انواع ماده رشد کرده باشند لازم است که از یک گرده افشان اختصاصی استفاده کنید.
در ارقام ژنتیکی حساس، تولید گلهای نر در روزهای بلند، دمای بالا و شدت نور زیاد که معمولا مختص فصل تابستان است بیشتر دیده میشود. همچنین تولید گلهای نر با افزایش بار میوه و اعمال تنشهای شدید بر گیاه نیز افزایش پیدا میکند. نرزایی گیاه را میتوان با استفاده از تنظیم کنندههایی مانند جیبرلینها و همچنین نیترات نقره و AVG که به عنوان مهار کننده اتیلن عمل میکنند تقویت کرد.
میوه پارتنوکارپ
انواعی از هیبریدهای خیار نیز وجود دارند که در آنها میوه بدون گرده افشانی تولید میشود. به این نوع میوهها پارتنوکارپ گفته میشود که منجر به تولید میوههای به اصطلاح «بدون دانه» میشوند که پوشش دانه نرم و سفیدی دارند. میوههای پارتنوکارپ نیز به طور طبیعی در نور کم، شبهای خنک و روزهای کوتاه پاییزی به وجود میآیند. علاوه بر این گیاهان مسنتر نیز میتوانند تخمدانهای ویژهای را به وجود بیاورند که میوه پارتنوکارپ تولید کنند. برای جلوگیری از دگرگشنی، تولید میوههای دانهدار و احتمالا بدشکلی، لازم است که میوههای پارتنوکارپ از دیگر انواع استاندارد جداسازی شوند.
خیارهای گلخانهای به طور طبیعی پارتنوکارپ هستند.
گل دهی نر / ماده
در یک گیاه معمولی خیار 20-10 گل اول نر هستند و به ازای هر گل مادهای که میوه تولید میکند 20-10 گل نر وجود دارند. گلدهی به شکل تدریجی و در گرهها اتفاق میافتد.
میوه دادن در گرههای پایینی ممکن است تولید میوه در گرههای بعدی را مهار کند یا به تاخیر بیاندازد. شکل و اندازه میوههای خیار به تعداد دانههای تولید شده بستگی دارد.
گرده افشانی خیار
از آن جا که هر یک از گلهای خیار تنها یک روز باز هستند گرده افشانی یک مرحله مهم از فرآیند تولید خیار به شمار میآید. به ازای هر تخم به یک یا چند دانه گرده نیاز است و عدم رشد کافی تخم ممکن است منجر به ریزش میوه، بدشکلی، انحنا و کوتاهی (nubbin) میوه یا تولید میوههای ضعیف شود. از این رو 20-10 بار نشستن زنبور روی هر گل در طول روزی که گل باز است برای شکل و اندازه مناسب میوه قابل قبول است؛ بنابراین زمانی که حدود 25% از گیاهان به گل نشستند کندو را وارد مزرعه کنید. زودتر آوردن زنبورها به مزرعه بینتیجه است زیرا ممکن است که در آن جا برای دستیابی به منابع غذایی فراوان و جذابتری مانند حبوبات یا گلهای وحشی پرواز کنند. وارد کردن آنها بعد از گرده افشانی نیز میتواند گرده افشانی گلهای ماده ابتدایی را به خطر بیاندازد. توجه به این نکته مهم است که فعالیت زنبورها از صبح تا اوایل ظهر در بیشترین میزان خود قرار دارد و این شرایط مرطوب و خنک باعث کاهش فعالیت زنبورها میشود و ضعیف شدن میوه را به دنبال دارد.
انواع خیارها میتوانند با یکدیگر دگرگشنی انجام دهند در حالی که برای گیاهانی مانند کدو، کدو تنبل، خربزه و هندوانه این امکان وجود ندارد. گرده افشانی محصولات جنیسس (گلهای تمام ماده) شامل آمیختن گرده یک رقم یک پایه (گرده دهنده) با تخم هیبرید جنیسس است. نسبت مناسب برابر 88% جنیسس به 12% تک پایه است. گرده دهنده اغلب با رنگ متفاوتی رنگ آمیزی میشود تا از هیبرید جنیسس قابل تشخیص باشد. تشخیص گیاهچههای گرده دهنده پس از پیدایش در مزرعه کار دشواری است. از بین بردن گیاهچههای با ظاهر متفاوت در هنگام تنک کردن ممکن است که مزرعه را از گرده دهندهها خالی کند.
برای مطالعه سایر مطالب در رابطه با گیاه خیار به لینکهای زیر مراجعه کنید:
سمیت مواد مغذی در پرورش خیار گلخانهای
نظرات
ارسال یک نظر
ارسال یک پاسخ